એવા 5 બિઝનેસ આઈડિયાઝ, જેમાં તમે કમાણી કરવાની સાથે-સાથે પ્રકૃતિનું પણ ધ્યાન રાખી શકશો અને એ પણ ખૂબજ ઓછા ખર્ચે
દેશમાં દર વર્ષે 3.65 કરોડ ટન કચરો ભેગો થાય છે અને તેમાંથી બહુ ઓછો કચરો રિસાયકલ અથવા રિસાયકલ કરવામાં આવે છે. જેમાં પ્લાસ્ટિક, કાપડ, કાચ, ધાતુ વગેરેથી માંડીને ઓર્ગેનિક કચરો સામેલ છે. આવી સ્થિતિમાં, આ કચરાની માત્રાને ઓછામાં ઓછી કરવાનો પ્રયાસ કરવો એ આપણા બધાની જવાબદારી છે. આ માટે સૌથી જરૂરી છે કે આપણે આપણા ઘરોમાંથી નીકળતા કચરા પર ધ્યાન આપીએ અને શક્ય હોય ત્યાં સુધી તેનું યોગ્ય રીતે સંચાલન કરવાનો પ્રયાસ કરીએ.
બીજો અને શ્રેષ્ઠ વિચાર એ છે કે વ્યવસાયિક સ્તરે કામ કરવું. એટલે કે કચરામાંથી કમાલ. કહેવાય છે કે દુનિયામાં જે કોઈ વ્યક્તિ માટે ‘વેસ્ટ’ છે તે કોઈ બીજા માટે ‘સાધન’ બની શકે છે. જેમ કે મધ્યપ્રદેશના મેહુલ શ્રોફ કરી રહ્યા છે. તે કેળાના ઝાડના થડ (કૃષિ કચરો) પર પ્રક્રિયા કરીને ઇકો-ફ્રેન્ડલી રેસા બનાવે છે. તેવી જ રીતે, આપણી આસપાસ ઘણો કચરો છે, જેનો ઉપયોગ કરીને તમે નાનામાંથી મોટા પાયે બિઝનેસ શરૂ કરી શકો છો.
બિઝનેસ આઈડિયાઝ માટે તમારે વધુ મહેનત કરવાની પણ જરૂર નથી. તમે બસ અમારો આ લેખ સારી રીતે વાંચો કારણ કે આ દ્વારા આજે અમે તમને પાંચ સસ્ટેનેબ બિઝનેસ આઈડિયાઝ જણાવી રહ્યા છીએ, જે તમારી આવકનો સ્ત્રોત તો બની શકે છે પરંતુ પર્યાવરણીય સંરક્ષણમાં પણ મદદરૂપ છે.
1. અપસાયકલ ફર્નિચર બિઝનેસ
લાકડા અને પ્લાસ્ટિક ફર્નિચર ખૂબ સામાન્ય છે. પરંતુ તાજેતરના ભૂતકાળમાં લોકોમાં ‘અપસાયકલ ફર્નિચર’નું ચલણ વધ્યું છે. ‘અપસાયકલ ફર્નિચર’ એટલે કે ટેબલ, ખુરશીઓ, સ્ટૂલ, કબાટ વગેરે બનાવવા માટેનો કોઈપણ પ્રકારનો કચરો. ઘણા લોકો આ કામ માટે જૂના લાકડાના બારી-બારણા કે અન્ય ફર્નિચરનો જ ઉપયોગ કરે છે. જેના કારણે તેમને નવું લાકડું ખરીદવું પડતું નથી અને જૂના લાકડા પણ કચરામાં જતા બચી જાય છે.
ઘણા લોકો કાર, સ્કૂટર, બાઇકના પાર્ટ્સ અથવા વેસ્ટ ડ્રમ અને ટાયર વગેરે જેવા ‘ઔદ્યોગિક કચરા’નો ઉપયોગ કરીને સુંદર અને આકર્ષક ફર્નિચર બનાવે છે. પ્રદીપ જાધવ, જેઓ પૂણેમાં તેમનો ‘અપસાયકલ ફર્નિચર’ બિઝનેસ ચલાવે છે, તેઓ કહે છે કે તેમણે YouTube દ્વારા ટાયર અથવા બેરલમાંથી નવું ફર્નિચર કેવી રીતે બનાવવું તે શીખ્યા. છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં તેમનો બિઝનેસ ખૂબ જ વિકસ્યો છે અને તેમણે આજ સુધીમાં 500 થી વધુ ઓર્ડર પૂરા કર્યા છે.
તેમણે કહ્યું કે સૌથી પહેલા તમારે આ માહિતી એકઠી કરવી જોઈએ કે જ્યાંથી તમે આવો કચરો ઓછામાં ઓછા ખર્ચે ખરીદી શકો. આગળ, તમારે જાણવું જોઈએ કે આ માટે તમારે કયા અને કયા સાધનોની જરૂર પડશે તેમાંથી તમે કયું ઉત્પાદન બનાવશો. આ પછી તમારે વર્કશોપ માટે જગ્યા પસંદ કરવી પડશે.
તમારે આ વ્યવસાયમાં પ્રારંભિક રોકાણ કરવું પડશે. પરંતુ જો તમે ધીમે ધીમે આગળ વધો છો, તો તમે સારા પૈસા કમાઈ શકો છો.
2. અપસાયકલ્ડ હોમ ડેકોર બિઝનેસ
દરેક તહેવાર કે ખાસ પ્રસંગોએ લોકો પોતાના ઘરનો લુક બદલી નાખે છે. આ માટે, તેમને હંમેશા કંઈક અલગ ઘરની સજાવટની જરૂર હોય છે. તેથી, તમે હોમ ડેકોર સંબંધિત ઉત્પાદનોનો વ્યવસાય પણ શરૂ કરી શકો છો. તે જરૂરી નથી કે તમે આ પ્રોડક્ટ એકદમ નવા કાચા માલમાંથી બનાવો. તેના બદલે, તમે આ હેતુ માટે તમારી આસપાસના ઘણા કચરોનો ઉપયોગ કરી શકો છો. ઉદાહરણ તરીકે, જૂના કાચ અથવા પ્લાસ્ટિકની બોટલો સાથે પ્રયોગ કરો, જૂના વાસણો પર કળા કરીને તેમને એક અલગ દેખાવ આપો અથવા તમે જૂના કપડાંનો ઉપયોગ કરી શકો છો.
વારાણસીની શિખા શાહ જેમ પ્લાસ્ટિકના જૂના કન્ટેનરમાંથી પ્લાન્ટર બનાવે છે અને કાચની બોટલોમાંથી ઘરની સજાવટ બનાવે છે. તે ડાયરીનું કવર અને ક્યારેક પેન સ્ટેન્ડ બનાવવા માટે કીબોર્ડ વગેરે જેવા ઈલેક્ટ્રોનિક વેસ્ટનો પણ ઉપયોગ કરે છે. તેણે જણાવ્યું કે શરૂઆતમાં તે માત્ર કાચની બોટલો ભેગી કરીને તેને રંગતી હતી. ધીમે ધીમે લોકો તેનું કામ પસંદ કરવા લાગ્યા અને ઓર્ડર મળવા લાગ્યા. હવે તે લોકો માટે તેમના ઘરમાં રાખવામાં આવેલી સૌથી જૂની વસ્તુઓમાંથી પણ સજાવટ કરે છે.
તે કહે છે કે જો કોઈ વ્યક્તિ આ વ્યવસાય કરવા માંગે છે તો:
તેઓ થોડા ક્રિએટીવ હોવા જોઈએ અને સાથે જ, કંઈક નવું શીખવાની ઇચ્છા હોવી જોઈએ.
સૌ પ્રથમ, તમારી આસપાસ ઉપલબ્ધ ‘નકામા’ વસ્તુઓને અપસાયકલ કરીને હોમ ડેકોર પ્રોડક્ટ્સ બનાવો.
ઉત્પાદનોની ગુણવત્તા ખૂબ સારી હોવી જોઈએ.
તેમને માર્કેટ કરવા માટે સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરો.
લોકોનો પ્રતિસાદ મેળવો કે તેઓને જે વસ્તુની જરૂર હોય તે તમે બનાવી શકો છો.
શરૂઆતમાં ઓર્ડર મેળવવામાં મુશ્કેલી આવી શકે છે, પરંતુ જો તમે તમારી કુશળતા પર કામ કરતા રહેશો, તો તમને ચોક્કસપણે સફળતા મળશે.
3. પોલીથીન અથવા પોલીબેગમાંથી બેગ, ચટાઈ જેવી વસ્તુઓ બનાવો
સામાન્ય ભારતીયના ઘરમાં કોઈપણ પ્રકારનું પ્લાસ્ટિક ન આવે એવું બની ન શકે. સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિક ઓછું કરીએ તો પણ ઘરમાં ઘણું રાશન પોલીથીનમાં પેક થઈને આવે છે. ખાસ કરીને તે દૂધના પેકેટ દરરોજ ઘરોમાંથી બહાર આવે છે. પરંતુ મોટાભાગનું પ્લાસ્ટિક કચરાપેટીમાં જ પહોંચે છે. પરંતુ જો કોઈ ઈચ્છે તો આ કચરાને પર્યાવરણમાં જતું અટકાવી શકે છે. હા, પ્લાસ્ટિક માત્ર રિસાયકલ થતું નથી પણ અપસાયકલ પણ કરી શકાય છે.
મુંબઈ સ્થિત રીટા મેકર કહે છે, “2016માં, મેં ફેસબુક પર એક વીડિયો જોયો હતો જેમાં એક મહિલા વોલમાર્ટની શોપિંગ બેગમાંથી મેટ બનાવી રહી હતી. ત્યાં જ મને વિચાર આવ્યો. મને ક્રોશિયા કરવાનું આવડતુ હતુ. તેથી મેં ઘરની બધી પોલીથીન અને પ્લાસ્ટિકની થેલીઓ એકઠી કરી અને કામે લાગી ગઈ.” આજે, તે બેગ, ચટાઈ અને બાસ્કેટ જેવી વિવિધ વસ્તુઓ બનાવે છે. તેણી કહે છે કે આ કામ કોઈપણ કરી શકે છે. જોકે, રીટા આ કામ પોતાના ઘરેથી સીમિત માત્રામાં કરે છે.
પરંતુ પુણેના નંદન ભટ સિંગલ યુઝ પોલિથીન, ચિપ્સ અને બિસ્કિટ વગેરેના રેપરને મોટા પાયે અપસાયકલ કરીને વિવિધ ઉત્પાદનોનું બનાવી રહ્યા છે. તેણે પોતાનું યુનિટ પણ સેટઅપ કર્યું છે, જ્યાં તમામ પ્લાસ્ટિકને પહેલા ધોઈને સૂકવવામાં આવે છે. ત્યારબાદ તેને પાતળી પટ્ટીઓમાં કાપવામાં આવે છે, ચરખા પર કાંતવામાં આવે છે અને પછી હેન્ડલૂમ પર ફેબ્રિક તૈયાર કરવામાં આવે છે. પ્લાસ્ટિકના આ ‘ફેબ્રિક’માંથી તે બેગ, બેકપેક જેવી વસ્તુઓ બનાવે છે. જેની કિંમત હજારોમાં હોય છે.
તો જો તમારે ‘યુટિલિટી પ્રોડક્ટ મેન્યુફેક્ચરિંગ’નો બિઝનેસ કરવો હોય તો આનાથી સારો સસ્ટેનેબલ બિઝનેસ બીજો કયો હોય.
4. જૂના કપડાંને અપસાયકલિંગ કરવા
આ એક એવું કામ છે જે તમે ઘરેથી શરૂ કરી શકો છો અને તે પણ ઓછામાં ઓછા રોકાણ સાથે. જો તમે તમારા ઘરમાં જૂના કપડાંનો ઉપયોગ કરીને નવી વસ્તુઓ બનાવવામાં નિષ્ણાત છો, તો આ કાર્ય તમારા માટે સરળ છે. પરંતુ જો તમે આ કામ પહેલાથી જાણતા ન હોવ તો પણ તમે YouTube વીડિયોમાંથી શીખી શકો છો. દિલ્હી સ્થિત સિદ્ધાંત કુમાર જૂના ડેનિમ જીન્સને અપસાયકલ કરીને અલગ-અલગ વસ્તુઓ બનાવે છે અને આજે તેમની કમાણી કરોડોમાં છે.
તેમની જેમ જ મીનાક્ષી શર્મા પણ જૂના કપડા અપસાયકલ કરીને પોતાનો બિઝનેસ ચલાવી રહી છે. તે બેગ, પડદા, ચટાઈ જેવા નવા ઉત્પાદનો બનાવવા માટે જૂના કપડાંનો ઉપયોગ કરે છે. આજે તે માત્ર પોતાના જ નહીં પરંતુ અન્ય ઘરો અને મોટા ઉદ્યોગોના જૂના અને નકામા કપડાઓને કચરામાં જવા દેતી નથી. છેલ્લા 10 વર્ષથી, તે દર મહિને 200 કિલોથી વધુ જૂના જમાનાના કપડાંને લેન્ડફિલમાં જતા અટકાવી રહી છે. ઉપરાંત, તે એવા ઉત્પાદનો બનાવે છે જે પ્લાસ્ટિકનો વિકલ્પ બની શકે. જેમ કે મોટા કાપડના ગોદડા, ટેબલ કવર વગેરે.
ઉપરાંત, આ વ્યવસાય શરૂ કરવા માટે, તમારી પાસે હાથમાં કૌશલ્ય અને તમારા મનમાં ઘણા બધા સર્જનાત્મક વિચારો હોવા જોઈએ. સૌથી પહેલા તમે તમારા ઘરને જૂના કપડામાંથી નવી વસ્તુઓ બનાવીને સજાવો અને પછી તેનું માર્કેટિંગ કરો. જો તમે કંઈક આઉટ ઓફ ધ બોક્સ કરો છો, તો તમારો વ્યવસાય ચોક્કસ ખીલશે.
5. ઇકો ફ્રેન્ડલી ક્રોકરી બિઝનેસ
આપણે બધા જાણીએ છીએ કે તમે ઘણા વૃક્ષોના પાંદડામાંથી ઇકો-ફ્રેન્ડલી પ્લેટ અને બાઉલ બનાવી શકો છો. આ ઉપરાંત, તમે શેરડીના કચરા જેવા વિવિધ પ્રકારના કૃષિ કચરામાંથી પણ ક્રોકરી બનાવી શકો છો. પ્લાસ્ટિકના કારણે વધી રહેલા પ્રદૂષણને ધ્યાનમાં રાખીને ઇકો ફ્રેન્ડલી ક્રોકરીની માંગ વધી રહી છે. તેથી જો તમે સસ્ટેનેબલ વ્યવસાય કરવા માંગો છો, તો આ કામ કરવા માટે એક સારું ક્ષેત્ર છે.
હૈદરાબાદમાં રહેતા માધવી અને વેણુગોપાલ છેલ્લા ત્રણ વર્ષથી સાલ અને પલાશના પાનમાંથી ઇકો-ફ્રેન્ડલી પ્લેટ અને બાઉલ બનાવે છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે તેણે પોતાના ખેતરમાં પલાશના વૃક્ષો વાવ્યા છે. ખેતરમાં જ તેણે એક નાનું યુનિટ બનાવ્યું છે, જ્યાં પ્લેટ અને બાઉલ બનાવવામાં આવે છે. વેણુ અને માધવીએ આ ઈકો-ફ્રેન્ડલી, સસ્ટેનેબલ અને કુદરતી પ્લેટોનું માર્કેટિંગ પોતપોતાની સોસાયટીમાંથી શરૂ કર્યું. આ પ્લેટોનો ઉપયોગ તેમના કાર્યક્રમોમાં કરનારા તમામ મિત્રો-સંબંધીઓએ તેમના વિશે સોશિયલ મીડિયા પર લખ્યું અને આ રીતે તેમને સારી ઓળખ મળી.
તેમનું કહેવું છે કે આ ક્ષેત્રમાં માંગ ઘણી વધશે કારણ કે લોકોમાં જાગૃતિ વધી રહી છે. તેઓ નાના-મોટા કાર્યક્રમો માટે ઈકો ફ્રેન્ડલી ક્રોકરી ઓર્ડર કરવાનું પસંદ કરે છે. ઉપરાંત, સરકાર લાંબા સમયથી સિંગલ યુઝ પ્લાસ્ટિક પર પ્રતિબંધ મૂકવાની યોજના પર કામ કરી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં લોકો માટે માત્ર ઇકો-ફ્રેન્ડલી ક્રોકરી જ સારો વિકલ્પ બની રહેશે. તેથી, જો કોઈ વ્યક્તિ સસ્ટેનેબલ વ્યવસાય કરવા માંગે છે, તો તે આ ક્ષેત્રમાં પણ આગળ વધી શકે છે.
આ સિવાય તમે હેન્ડમેડ સાબુ, શેમ્પૂ, રિસાઇકલ પેપર, ડાયરી વગેરેનો બિઝનેસ પણ શરૂ કરી શકો છો. આપણા દેશમાં કાચા માલની કોઈ અછત નથી. તમારે ફક્ત યોગ્ય વિચારોની જરૂર છે. તો આજથી જ તમારા મનપસંદ આઈડિયા પર કામ કરવાનું શરૂ કરો અને સફળ બિઝનેસમેન બનો.
મૂળ લેખ: નિશા ડાગર
સંપાદન: નિશા જનસારી
આ પણ વાંચો: ‘આદર્શ ઘર’નો અવૉર્ડ મળ્યો છે અમરેલીના આ ઈકો ફ્રેન્ડલી ઘરને, વિજળી, પાણી, શાક-ફળ બધુ જ મફત
જો તમને આ લેખ ગમ્યો હોય અને જો તમે પણ તમારા આવા કોઇ અનુભવ અમારી સાથે શેર કરવા ઇચ્છતા હોય તો અમને gujarati@thebetterindia.com પર જણાવો, અથવા Facebook અમારો સંપર્ક કરો.
We bring stories straight from the heart of India, to inspire millions and create a wave of impact. Our positive movement is growing bigger everyday, and we would love for you to join it.
Please contribute whatever you can, every little penny helps our team in bringing you more stories that support dreams and spread hope.
This story made me
-
97 -
121 -
89 -
167
Tell Us More
