શોધ

છત્તીસગઢના 30 વર્ષીય આસિફ ખાને 'બામ્બુકા' નામની ઈકો-ફ્રેન્ડલી સાઈકલ બનાવી છે. બસ્તરના આદિવાસી જિલ્લાના હોવાથી, તેમણે પરંપરાગત હસ્તકલાને વધારવા અને આદિવાસીઓને રોજગાર અપાવવા માટે આ શોધ કરી છે.

વડોદરાની એમએસ યુનિવર્સિટીમાં પીએચડી કરતી આ યુવતીએ કમળની દાંડીમાંથી કાપડ બનાવ્યું છે. આ જ કામ શહેરની 10 ગરીબ મહિલાઓને શીખવાડી તેમને રોજી પણ આપવામાં આવે છે અને મળેલ નફામાંથી ગરીબ બાળકોને શિક્ષણ આપવામાં આવશે.

થોડા કલાકોમાં જ હજારો લીટર પાણીને કરી દે છે પીવાલાયક ચોખ્ખું, વર્ષોથી આવા સસ્તા પોર્ટેબલ વોટર પ્યોરિફાયર બનાવે છે રાહુલ.

આપણા દેશમાં એવી ઘણી કળાઓ છે, જેમાં પૂરતી રોજી ન મળવાના કારણે લોકો બીજા કામ તરફ ફરવા લાગ્યા અને આ કળાઓ લુપ્ત થવા લાગી. આવી જ એક કળા છે બેલા બ્લોક કળા, જેને સાચવે છે માત્ર એક વ્યક્તિ મનસુખભાઈ ખત્રી.

કહેવાય છે ને કે, બાળકોને કોઈપણ વસ્તુ વિશે કહો કે તે વાંચે તેના કરતાં તેઓ તેને જાતે જુઓ તો તેમને લાંબા સમય સુધી યાદ રહે છે અને સમજાઈ જાય છે. એટલે જ ગુજરાતની આ સરકારી શાળાના આચાર્ય નકામી વસ્તુઓમાંથી જાતે જ મોડેલ્સ બનાવી શીખવે છે શિક્ષાના પાઠ.

લોકો ભજીયાં ખાવા આવે અને ભજીયાં તૈયાર ન હોય એટલે કોઈવાર પાછા જવું પડે એ જોઈ માત્ર 12 પાસ બસંતકુમારે બનાવ્યું ભજીયાં બનાવતું મશીન.

ડ્રાઈવર લેસ મેટ્રો ટ્રેન મોડલ, બેગ કમ ચેર અને લાડુ બનાવતા મશીનનો આવિષ્કાર કર્યો છે આ એન્જીનિયરે. અલગ-અલગ સંશોધનોના કારણે મળ્યાં અનેક રાષ્ટ્રીય અને રાજ્ય સ્તરનાં સન્માન.

મધ્યપ્રદેશના હોશંગાબાદના પિપરિયા પાસે ડોકરીખેડા ગામમાં રહેતી 14 વર્ષીય નવશ્રી ઠાકુરે રસોઈનાં કામ સરળ કરવા માત્ર 3000 રૂપિયાના ખર્ચે બનાવ્યું બહુપયોગી મશીન, મળ્યો નેશનલ અવૉર્ડ.

માત્ર બે કારીગરો સાચવી રહ્યા છે કચ્છની નામદા કળા. અકબરના સમયથી જાણીતી બનેલ આ કળા આજે લુપ્ત થવાના આરે છે. દેશ અને ગુજરાતની ઓળખ સમાન હોવા છતાં કારીગરોને પૂરતી રોજી મેળવવાના પણ ફાંફા છે.

1971માં પાકિસ્તાનથી શરણાર્થી બની ભારત આવેલ વિષ્ણુભાઈ સુથાર આજે તેમની પૈતૃક કળામાં અવનવાં સંશોધન કરી 22 ગામની 200 ઘરે બેઠાં રોજી આપે છે. તેમની બનાવેલ સાડીઓ અને ડ્રેસ પહેરી ચૂકી છે બોલિવૂડની ઘણી એક્ટ્રેસ.