How To Save Electricity At Home Reduce Bill Energy Efficient House

By Mansi Patel

October 7, 2021

શું તમે ઈચ્છો છો કે, તમારું ઘર એવું હોય, જ્યાં માત્ર વિજળીનું બિલ જ ઓછું ન આવે, પરંતુ ઘર પર્યાવરણને અનુકૂળ પણ હોય. જી હા, આજે અમે વાત કરી રહ્યા છીએ સસ્ટેનેબલ ઘરની. જો તમે પણ ખરેખર આવું ઘર ઈચ્છતા હોવ તો, શરૂઆત કરો વિજળીના બિલમાં બચતથી.

શું તમે પણ ઈચ્છો છો કે તમારું ઘર એવું હોય, જ્યાં માત્ર વીજળીનું બિલ ઓછું ન આવે, પરંતુ તે પર્યાવરણને અનુકૂળ પણ હોય. હા, અમે એક સસ્ટેનેબલ ઘર વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ. જો તમે ખરેખર એવું ઘર ઈચ્છો છો, તો શરૂઆતથી જ તમારે વીજળી બચાવવા વિશે વિચારવું પડશે. એટલે કે, મકાન બનાવતી વખતે, આર્કિટેક્ટને કેટલીક ખાસ સૂચનાઓ આપવી પડશે, જેથી તમે વીજળીની બચત અને વપરાશ બંનેને મોટા પ્રમાણમાં ઘટાડી શકો.

1) ઘર ડિઝાઈન કરતી વખતે ધ્યાન આપો

Similar Story

અયોધ્યાના વેદ કૃષ્ણા શેરડીના અવશેષમાંથી કપ-પ્લેટ બનાવે છે, બિઝનેસ છે 300 કરોડનો

અયોધ્યાના રહેવાસી વેદ કૃષ્ણે તેમના પિતાના અવસાન પછી 'યશ પક્કા'ની બાગડોર સંભાળી હતી. તેમણે શેરડીના વેસ્ટમાંથી કપ-પ્લેટ બનાવીને ખેડૂતો અને પર્યાવરણ બંનેને ફાયદો કરાવ્યો છે.

તમે જે પણ વિસ્તારમાં તમારું ઘર બનાવી રહ્યા છો ત્યાં આબોહવાની સ્થિતિનો વધુમાં વધુ ફાયદો ઉઠાવો. ઘરની અંદર આવતા સૂર્યનો પ્રકાશ અને હવા બંને વીજળીનાં વપરાશને ઘટાડી શકે છે.

ઘરનો આગળનો ભાગ દક્ષિણ અને ઉત્તર દિશામાં હોવું જોઈએ. ઘરનો ભાગ, જેનો સૌથી વધુ ઉપયોગ થાય છે, જેમ કે લિવિંગ રૂમ, લાઉન્જ અને બેડરૂમ, દક્ષિણ દિશામાં બનાવવા જોઈએ. તેની બાજુમાં વરંડો અને બાલ્કની બનાવો, જેથી ઉનાળામાં છાયડો રહે અને શિયાળામાં સૂર્યપ્રકાશ મળતો રહે.

તમારા વિસ્તારમાં પવન સામાન્ય રીતે કઈ દિશામાં રહે છે તે શોધવા માટે ડેટાનો ઉપયોગ કરો. તેનો અર્થ એ છે કે ઉનાળામાં તમને ઠંડી હવા મળે અને શિયાળામાં તમે આ પવનથી દૂર રહી શકો, કંઈક એ રીતે ઘરની ડિઝાઇનની યોજના બનાવો.

2) સૂર્યનો પ્રકાશ છે જરૂરી

ઘર એવું હોવું જોઈએ કે તમારે દિવસ દરમિયાન લાઈટ ચાલુ કરવાની જરૂર ન પડે. આ માટે ઘરમાં બારીઓ, વેન્ટીલેટર અને વિશાળ ખુલ્લો વિસ્તાર હોવો જરૂરી છે. તેના બે ફાયદા છે – આખો દિવસ ઘરમાં લાઈટ રહેશે, સાથે સાથે હવા પણ મળશે. આ કારણે, દિવસ દરમિયાન વીજ વપરાશ નહિવત રહેશે.

ઉત્તર દિશામાંથી આવતો પ્રકાશ દૂર સુધી ફેલાય છે અને તેમાં ચમક હોતી નથી. એકંદરે, તે સ્ટડી રૂમ, પુસ્તકાલય અને સ્ટુડિયો માટે યોગ્ય છે. શક્ય હોય ત્યાં સુધી ઉત્તર અને દક્ષિણ તરફ ખુલતી બારીઓ બનાવો. ઉનાળાના તડકાથી બચવા માટે, દક્ષિણ દિશામાં બનાવેલી બારીઓ ઉપર છજ્જુ બનાવો.

પશ્ચિમ તરફ કોઈ બારી કે દરવાજો ન રાખવાનો પ્રયત્ન કરો. કારણ કે બપોરનો તડકો વધારે ગરમી અને તેજનું કારણ બને છે. બહારની તરફ જાળી લગાવો અને ઘરની અંદર પડદા અથવા બ્લાઈંડ. તેનાંથી ઘણી હદ સુધી ઘરને ગરમીથી બચાવી શકો છો.

3) આ લાઈટ્સનો ઉપયોગ કરો

ઘરમાં પ્રકાશની સાથે સાથે ગરમી અને તાપથી બચવા માટે પણ પગલાં લેવા પડશે. બારીઓનું કદ, તેમની સ્થિતિ અને તેની ઉપર લગાવવામાં આવેલાં કાચ પર ખાસ ધ્યાન આપો. આપણા શોખમાં ઘણી વખત આપણે આવા કાચનો ઉપયોગ કરીએ છીએ જે સુંદર દેખાય છે, પરંતુ પ્રકાશ ઓછો કરી દે છે અને એવી જ કેટલીક ભૂલો ઈન્ટીરિયરની સાથે પણ કરો છો. આમ કરવાનું ટાળો.

Similar Story

બે મિત્રોએ નોકરી છોડીને શરૂ કરી પોતાની કંપની, હજારો વર્ષો જૂની પરંપરામાંથી બનાવે છે ઘર

વર્ષ 2018માં સસ્ટેનેબલ આર્કિટેક્ચરને પ્રોત્સાહન આપવા માટે બે મિત્રોએ શરૂ કર્યુ Bhutha Architects, અહીંથી મળી હતી પ્રેરણા

કૃત્રિમ પ્રકાશ માટે CFLઅને LED સૌથી શ્રેષ્ઠ છે. અન્ય લાઇટની તુલનામાં, તેઓ 25-75 ટકા ઓછી વીજળી વાપરે છે. આર્ટિફિશયલ લાઈટિંગને અનુકૂળ બનાવવા માટે ડિમર્સ, ફોટો સેન્સર અને મોશન સેન્સરનો ઉપયોગ કરો.

જ્યારે સેન્સરની જરૂર ન હોય ત્યારે પ્રકાશ આપમેળે બંધ થાય છે. માન્યુ કે, ઘરને સુંદર બનાવવા માટે સુશોભન લાઇટ હોવી જરૂરી છે. ઠીક છે તમે તેને જરૂર લગાવો પરંતુ જરૂર પડવા પર જ તેનો ઉપયોગ કરો અને બલ્બ પણ સારી ક્વોલિટીનો જ લો.

4) કુદરતી વેન્ટિલેશન અને થર્મલ આરામ

જો ઘરની બારીઓ અને દરવાજામાંથી હવા આવતી-જતી રહેશે, તો ઉનાળામાં પણ ઘર ઠંડુ રહેશે. કુદરતી વેન્ટિલેશન દ્વારા પેસિવ કુલિંગ સિસ્ટમનો લાભ લો. એટલે કે, વિદ્યુત ઉપકરણોને બદલે ઘરને કુદરતી રીતે ઠંડુ થવા દો. શક્ય હોય ત્યાં સુધી કન્વેક્શન વેન્ટિલેશનનો સિદ્ધાંત અપનાવો. જ્યાં ગરમ હવા ઉપર જાય છે અને તેની જગ્યાએ ઠંડી હવા આવે છે.

ઘરમાં આંગણું, ક્લેસ્ટોરી બારીઓ, ખુલ્લા વેન્ટીલેશન અને એટ્રિયમનું હોવું ખૂબ જ જરૂરી છે. વધુમાં, તાપમાન ઘટાડવા માટે બાષ્પીભવન ઠંડક તકનીકો (Evaporative Cooling Techniques)નો ઉપયોગ કરી શકાય છે. ઘરના ઇન્સ્યુલેશનને સુધારવા માટે બારીઓ માટે ડબલ ગ્લેઝિંગનો ઉપયોગ કરો.

5) કુદરતી સામગ્રીનો ઉપયોગ કરો

ઘર બનાવવા માટે યોગ્ય સામગ્રી અને કંસ્ટ્રક્શન ટેક્નિક,થર્મલ આરામ જાળવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. પથ્થર, લાકડું, માટી, વાંસ અને પરાલી જેવી કુદરતી સામગ્રી કોંક્રિટ, સ્ટીલ અને કાચ કરતાં વધુ ફાયદાકારક છે. જો શક્ય હોય તો, ઘરના નિર્માણમાં શક્ય તેટલી કુદરતી વસ્તુઓનો ઉપયોગ કરો.

કેવિટી વૉલ અને રેટ ટ્રેપ બોન્ડ જેવા નિર્માણ ટેક્નિકથી ઈન્સુલેશનને બનાવી રાખવામાં મદદ મળે છે. બાલ્કની, જાળી, વરંડા, બાલ્કની અને આંગણું જૂના મકાનોનો જીવ હોય છે. તેઓ માત્ર ઘરમાં છાંયડો જ રાખતા નથી, પરંતુ તેઓ હવાની આવ-જાને પણ સારી બનાવે છે. મોટાભાગના ઘરોમાં ગરમી છત તપવાનાં કારણે થાય છે. તેથી તેને સફેદ રંગ કરો. જેથી સૂર્યપ્રકાશ પ્રતિબિંબિત થાય અને ઘરનો અંદરનો ભાગ ઠંડો રહે.

શું તમે જાણો છો કે દોઢ ટનનું સ્પ્લિટ એસી 45 મિનિટમાં એક કિલોવોટ અથવા એક યુનિટ વીજળી વાપરે છે? ઘરને એવી રીતે ડિઝાઈન કરો કે એસીની જરૂર ન પડે અથવા ઓછામાં ઓછી જરૂર હોય.

4) સૌર ઉર્જાનો ઉપયોગ

ઘરની છત પર પીવી (ફોટોવોલ્ટિક) પેનલ લગાવીને, તમે સોલર એનર્જીથી ઘરનાં પંખા અને લાઈટની સાથે ગીઝરમાં પાણી ગરમ કરી શકો છો. તેનાંથી વીજળીની ખૂબ બચત થાય છે. સોલર વોટર હીટર ખૂબ જ સસ્તું હોય છે. તેને લગાવવું અને ઉપયોગ કરવું સરળ છે.

ત્યાં બે પ્રકારની પીવી સિસ્ટમ્સ હોય છે: ગ્રીડ-કનેક્ટેડ અને ઓફ-ગ્રીડ. ગ્રીડ સાથે જોડાયેલ સિસ્ટમ પાવર ગ્રીડ સાથે જોડાયેલ છે. જ્યારે ઓફ-ગ્રીડ સિસ્ટમો ગ્રીડ સાથે જોડાયેલી નથી. તેથી, તેમને વીજળીનો સંગ્રહ કરવા માટે મોંઘી બેટરીની જરૂર પડે છે. સરકાર માત્ર ભારતીય ઉત્પાદકોને ગ્રીડ કનેક્ટેડ સિસ્ટમો પર સબસિડી આપે છે, અને લોન આપીને તેમને આવું કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરી રહી છે. તમે ઇચ્છો તો સોલર એલર્જીથી ચાલતા લેમ્પ, વોટર પંપ, કૂકર અને ગાર્ડન લાઇટનો પણ ઉપયોગ કરી શકો છો.

જેએસ બધવાર સોલર પેનલ્સનો વ્યવસાય કરે છે. લુધિયાણામાં તેમની એક કંપની છે. તેઓ કહે છે, “લોકો સૌર ઉર્જાના ફાયદાઓથી સારી રીતે વાકેફ છે અને હવે તેનો ઉપયોગ તેમના ઘરોમાં કરી રહ્યા છે. એક કિલોવોટ રુફટોપ ગ્રીડ કનેક્ટેડ સોલર યુનિટની કિંમત આશરે 70,000 રૂપિયા છે. તેને લગાવવા માટે 100 ચોરસ ફૂટ જગ્યાની જરૂર છે. તમે આ નાણાં 4 થી 6 વર્ષમાં વસૂલ કરી લેશો અને સૌથી મોટી વાત, આ સિસ્ટમમાં બહુ જાળવણીની જરૂર નથી પડતી.”

5) લેન્ડસ્કેપ ડિઝાઇન

જો ઘરની આસપાસ થોડી જમીન ખાલી હોય તો તેના પર યોગ્ય લેન્ડસ્કેપિંગ કરવાથી વીજળીનું બિલ ઘણા અંશે ઘટાડી શકાય છે. ખાલી જમીન પર સિમેન્ટ ફ્લોર અથવા ટાઇલ નાખવા કરતાં ત્યાં ઘાસ ઉગાડવું વધુ સારું છે. તેનાથી ઘરનું વાતાવરણ ઠંડુ રહેશે. ઘરની આસપાસ વૃક્ષો અને ઝાડીઓ ઘરને છાયા આપશે. આમ કરવાથી તમે 25 ટકા વીજળીની બચત કરી શકો છો.

વૃક્ષોની છાયા અને તેમાંથી બાષ્પીભવન આસપાસની હવાનું તાપમાન છ ફેરનહીટ જેટલું ઘટાડી શકે છે. વૃક્ષની નીચેનું તાપમાન બહારની સરખામણીમાં 25 ડિગ્રી ફેરનહીટ ઠંડુ હોય છે. તેથી ઘરની આસપાસ શક્ય તેટલા વૃક્ષો વાવો. જો ઘરની બહાર કે આંગણામાં સ્વિમિંગ પૂલ જેવું કંઈક હોય તો તમારા ઘરમાં આવતી ઠંડી હવાને કોઈ રોકી શકતું નથી.

સાથે જ ઘરની છત પર ટેરેસ ગાર્ડનિંગ કરવાથી છત ઠંડી રહે છે. લેન્ડસ્કેપથી હવાઓની દિશાને બદલી શકાય છે અને તેની તીવ્રતા ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.

6) વીજળીનો સામન જરા સમજી-વિચારીને ખરીદો

ઘરમાં તમામ વિદ્યુત ઉપકરણો ખરીદતી વખતે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. મોટાભાગની વીજળીનો વપરાશ આ ઉપકરણો દ્વારા થાય છે. ઉચ્ચ BEE (Bureau of energy efficiency)સ્ટાર રેટિંગનું ધ્યાન રાખો. બીઇઇના જણાવ્યા મુજબ, 5 સ્ટાર રેટિંગ સાથે 250 લિટર ફ્રોસ્ટ રેફ્રિજરેટર માત્ર 400 યુનિટ્સ વાપરે છે, જ્યારે સ્ટાર વગરનું રેફ્રિજરેટર સમાન સમયમાં લગભગ 1100 યુનિટ્સ વાપરે છે.

રેટિંગ્સની સંપૂર્ણ તપાસ કર્યા પછી જ આ વસ્તુઓ ખરીદો. જો તમે AC 22 ડિગ્રીથી ઉપર ચલાવો છો, તો તે તમારા વીજળીના બિલને 3 થી 5 ટકા સુધી ઘટાડી શકે છે. ઈન્સ્ટન્ટ વોટર હીટર વધુ વીજળી વાપરે છે, તો સારું તે રહેશે કે તેની જગ્યાએ સ્ટોરેજ હીટર લગાવવામાં આવે.

ઉપકરણ ચાર્જ કર્યા પછી, ચાર્જર અનપ્લગ કરો અને ગેજેટ્સને સ્ટેન્ડબાય મોડ પર ન મૂકો, નહીંતર તેઓ વીજ વપરાશ ચાલુ રાખશે. તેને ‘વેમ્પાયર લોડ’ કહેવામાં આવે છે, જે ઘરમાં વપરાતી કુલ વીજળીના 5 ટકા જેટલો છે. એનર્જી સેવિંગ મોડથી એક તૃતીયાંશ વીજ વપરાશ બચાવવામાં મદદ મળશે.

મૂળ લેખ: નવિતા સિંહ

સંપાદન: નિશા જનસારી

આ પણ વાંચો: સુરતની આ સરકારી શાળા બની આત્મનિર્ભર, પાણી, વિજળી અને શાકભાજી બધુ છે મફત

જો તમને આ લેખ ગમ્યો હોય અને જો તમે પણ તમારા આવા કોઇ અનુભવ અમારી સાથે શેર કરવા ઇચ્છતા હોય તો અમને [email protected] પર જણાવો, અથવા Facebook અમારો સંપર્ક કરો.