Rain water harvesting

સિમેન્ટના જંગલમાં છે એક એવું અપાર્ટમેન્ટ, જ્યાં સોસાયટીની બધી જ કૉમન લાઈટ, બોર અને ઈલેક્ટ્રિક વાહનો ચાર્જ થાય છે સોલર એનર્જીથી. વપરાયેલ પાણીથી ઊગે છે ઝાડ છોડ અને વરસાદના એક ટીંપાનો પણ નથી થતો બગાડ.

માત્ર 8 જ મહિનામાં બનાવેલ આ ઘરમાં રાખવામાં આવ્યું છે પર્યાવરણનું સંપૂર્ણ ધ્યાન. વપરાયેલ પાણી જાય છે ગાર્ડનમાં અને બાયોગેસથી બને છે રસોઈ.

બેંગલુરુ સ્થિત buildAHome દ્વારા આથનગુડી ટાઇલ્સ અને પોરોથર્મ બ્લોક્સ જેવી સ્થાનિક રીતે ઉપલબ્ધ સામગ્રીનો ઉપયોગ કરીને પર્યાવરણને અનુકૂળ ઘર બનાવવામાં આવ્યું છે, તથા તેમાં સ્ટીલ અને સિમેન્ટનો ઉપયોગ ઓછો કર્યો છે, આ ઘર ઉનાળામાં કુદરતી રીતે ઠંડુ રહે છે અને દર વર્ષે હજારો લિટર પાણીની બચત પણ કરે છે.

છેલ્લાં 14 વર્ષથી પર્યાવરણ સાથે સુમેળ સાથે જીવન જીવી રહેલ આ દંપતિએ ઘર માટે વિજળીનું કનેક્શન જ નથી લીધું. વરસાદના પાણીનું ટીંપુ પણ નથી જતું બહાર. ફળ-શાકભાજી અને અનાજ બધુ જ ખાય છે ઘરે વાવેલ, એ પણ ઊગે છે રસોડામાં વપરાયેલ પાણીથી.

કોલેજનાં પ્રિસિપલે 'એકલા ચલો રે' ની નીતિ અપનાવીને 4 વર્ષમાં કેમ્પસમાં વાવી દીધા 3000 ઝાડ-છોડ. ફૂડ ફોરેસ્ટમાં ઉગતાં ફળ-શાકભાજી કૉલેજની કેન્ટિનમાં તો વાપરાય જ છે, સાથે-સાથે સફાઈ કર્મીઓ અને મહેમાનોને પણ આપવામાં આવે છે. તો ચોમાસા દરમિયાન 12 લાખ લિટર પાણી બચાવી વાપરવામાં આવે છે આખુ વર્ષ.

રાજકોટના જયેશભાઈના પરિવારની સાથે-સાથે  અડોસ-પડોસના લોકોને પણ મળી રહે છે બધી ઔષધીઓ. તો ભાગ્યે જ બજારમાંથી લાવે છે શાકભાજી. વરસાદનું ટીંપુ પણ પાણી બગડવા નથી દેતા અને સોલર એનર્જીનો પણ કરે છે ભરપૂર ઉપયોગ.

વરસાદ તો પડી રહ્યો છે પરંતુ પાણી નદી-નાળાંમાં વહી જવાથી ચોમાસુ પૂરું થતાં જ પાણીની તંગી શરૂ થઈ જાય છે, આ ઉપરાંત ભૂગર્ભજળનું સ્તર પણ સતત નીચું થઈ રહ્યું છે. આ બધાથી બચવા અહીં જણાવેલ રીતોથી બચાવો વરસાદના વહી જતા પાણીને.

Rajkumari Ratnavati Girls School ને ન્યૂયોર્કની ડાયના કેલોગે દ્વારા ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે. રાજસ્થાનમાં મહિલા સાક્ષરતા દર માત્ર 32% છે. આવી સ્થિતિમાં જેસલમેરના કનોઇ ગામની આ શાળા છોકરીઓને એક નવો ઉત્સાહ આપી રહી છે.

ડેડિયાપાડાના આ યુવાનની સૂજ-બૂજના કારણે તેના પરિવારની સાથે-સાથે આસપાસના લોકોને પણ આખુ વર્ષ મળે છે પાણી. ઘરની આસપાસ તો 70 ઝાડ અને 100 છોડ વાવ્યા જ છે, જંગલમાં દર વર્ષે વાવે છે દોઢ-બે લાખ બીજ. દેશને જરૂર છે આવા પર્યાવરણ પ્રેમીઓની.

કેશોદનો આ ખેડૂત પરિવાર આધુનિક જીવન જીવે છે પર્યાવરણને અનુકૂળ થઈ. ખેતરમાં પંપ અને ઘરમાં એસી સહિત બધી જ સુવિધાઓ ચાલે છે સોલર પાવરથી, પાણી વાપરે છે વરસાદનું અને ફળો-શાકભાજી ખાય છે ઘરે ઉગાડેલ. ઘરના લીલા કચરામાંથી જ બનાવે છે ખાતર પણ.