દિવ્યાંગ છે પણ નિર્ભર નથી! જાતે જ કળા શીખી નારિયેળની કાછલીઓને બનાવ્યો આવકનો સ્ત્રોત

કોરોના રોગચાળા અને પછી લોકડાઉનના કારણે આખું વિશ્વ થંભી ગયું હતું. આપણે બધા એ સમયના સાક્ષી છીએ જ્યારે દરેક વ્યક્તિ એક યા બીજી સમસ્યા સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યા હતા. ધંધો, નોકરી બધું જ ઠપ્પ થઈ ગયું હતું. પરંતુ તે સમયગાળામાં પણ કેટલાક લોકો સર્જનાત્મકતા સાથે આગળ વધી રહ્યા હતા. આજે અમે તમને ઓડિશાના આવા જ એક યુવકની કહાણી જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ, જે શારીરિક રીતે વિકલાંગ છે, પરંતુ મન અને કૌશલ્યમાં આપણા બધા કરતા સૌથી વધુ સક્ષમ છે. લોકડાઉન દરમિયાન, તેણે તેની કુશળતાને પારખી અને આજે તે નારિયેળના શેલમાંથી એક કરતાં વધુ ક્રાફ્ટ બનાવીને તેને વેચી રહ્યો છે.

આ પ્રેરણાદાયી કહાની ઓડિશાના બાલાંગીર જિલ્લાના પુઇંતલા ગામના 29 વર્ષના સબ્યસાચી પટેલની છે. સબ્યસાચીને નાનપણથી જ કરોડરજ્જુની સમસ્યા છે, જેના કારણે તે લાંબા સમય સુધી ઊભા રહી શકતા નથી અને યોગ્ય રીતે ચાલી શકતા નથી. પરંતુ આજે સબ્યસાચી નારિયેળના શેલમાંથી કપ, ગ્લાસ, રથ સહિત 15 પ્રકારની સજાવટની વસ્તુઓ બનાવીને કમાણી કરી રહ્યા છે.

સબ્યસાચીએ ધ બેટરને કહ્યું, “મને બાળપણથી જ આર્ટ અને ક્રાફ્ટનો શોખ છે. આ વર્ષે લોકડાઉનમાં, હું YouTubeદ્વારા નારિયેળના શેલમાંથી સુશોભનની વસ્તુઓ બનાવતા શીખ્યો હતો. આમ તો, તે સમયે હું આ બધું શોખ માટે શીખતો હતો. પણ આજે એ શોખ મારો વ્યવસાય બની ગયો છે.”

સબ્યસાચીએ કહ્યું કે જ્યારે તેણે ફેસબુક પર પોતાની બનાવેલી વસ્તુઓની તસવીરો અપલોડ કરવાની શરૂઆત કરી તો ઘણો સારો પ્રતિસાદ મળ્યો. તેને કેટલાક ઓર્ડર મળવા લાગ્યા અને પછી અહીંથી તેના રોજગારનો માર્ગ ખુલી ગયો.

કુશળતાથી સમૃદ્ધ છે સબ્યસાચી
સબ્યસાચીના પિતા ખેડૂત છે અને પોતાની એક એકર જમીનમાં ખેતી કરે છે. તેની માતા ગૃહિણી છે અને તેનો એક નાનો ભાઈ પણ છે. તેણે વિજ્ઞાનમાં 12મું પાસ કર્યા પછી વર્ષ 2010માં કોલકાતા SIHM (સ્ટેટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ હોટેલ મેનેજમેન્ટ)માંથી ફૂડ પ્રોડક્શનમાં ડિપ્લોમા કર્યું. કોર્સની સાથે તેણે હોટલમાં છ મહિનાની ટ્રેનિંગ પણ લીધી હતી.

સબ્યસાચી કહે છે, “મારા એક પિતરાઈ ભાઈ હોટેલ મેનેજમેન્ટનો અભ્યાસ કર્યા પછી માલદીવમાં કામ કરે છે. તેમણે જ મને આ કોર્સ પૂરો કરવાની સલાહ આપી હતી. હકીકતમાં, તે સમયે ડિપ્લોમા પછી, રેલવેમાં IRCTC ફૂડ કેટરિંગ વિભાગમાં સરકારી નોકરીઓ ઉપલબ્ધ હતી. મને ક્રાફ્ટનો શોખ હતો, તેથી મેં કોર્સ દરમિયાન ફૂડ કાર્વિંગની અલગ તાલીમ લીધી. જેમાં મને ફળો અને શાકભાજી પર સુંદર કોતરણી કરવાનું શીખવવામાં આવ્યું હતું. સાચું કહું તો મને પૂરી આશા હતી કે મને દિવ્યાંગ ક્વોટામાં ચોક્કસ સરકારી નોકરી મળશે.”

પરંતુ કહેવાય છે કે ક્યારેક તમે જે વિચારો છો તે થતું નથી. સબ્યસાચી સાથે પણ એવું જ થયું. કેટલાક ટેક્નિકલ કારણોસર તેને નોકરી મળી ન હતી. એ દિવસોને યાદ કરતાં તે કહે છે, “સાચું કહું તો મેં કોર્સ એટલા માટે જ કર્યો કારણ કે મને નોકરી જોઈતી હતી. વિકલાંગ હોવાને કારણે હું લાંબો સમય ઉભો રહી શકતો નથી, તેથી હોટલમાં નોકરી મેળવવી એ મારા માટે શક્ય નહોંતી. કોર્સ દરમિયાન, મેં ખૂબ જ મુશ્કેલીથી છ મહિનાની તાલીમ પૂર્ણ કરી હતી. પણ મારી કમનસીબી હતી કે મને નોકરી ન મળી."

આ પણ વાંચો: આ માછીમારે You Tube દ્વારા પોતાના કસ્બાને કર્યો રોશનીથી ઝળહળતો, દાયકાઓ બાદ જોઈ વિજળી

ઘરે પાછા આવીને નવું કામ શરૂ કર્યુ
સબ્યસાચીએ પિતાના કહેવા પર હોટલમાં કામ કરવાને બદલે ઘરે પાછા આવવાનું નક્કી કર્યું. ઘરે આવીને તેણે ગ્રેજ્યુએશનનો અભ્યાસ શરૂ કર્યો. સ્નાતક થયા પછી, તેણે કરિયાણાની દુકાન ખોલી. પરંતુ ક્રાફ્ટના શોખીન સબ્યસાચી હંમેશા તેના શોખને વળગી રહ્યા. સમય મળે ત્યારે તે લગ્ન કે અન્ય કોઈ સમારંભમાં થર્મોકોલ, બરફ અને ફળ-શાકભાજીનું કાર્વિંગનું કામ પણ કરતા હતા.

તેના ગામમાં દરેક વ્યક્તિ તેની કુશળતાથી વાકેફ છે, તેથી તેને હંમેશા ઓર્ડર મળતા હતા. પરંતુ ગયા વર્ષે લોકડાઉન દરમિયાન, જ્યારે ચેપથી બચવા માટે ઉજવણી પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો, ત્યારે તેમને કામ મળવાનું પણ બંધ થઈ ગયું હતું. તે સમયે પણ સબ્યસાચી નિરાશ ન થયા અને કંઈક નવું શીખવાની તૈયારી કરવા લાગ્યા.

આ પણ વાંચો: ઉંમર માત્ર 15 વર્ષ, લૉકડાઉનમાં શીખ્યો LED Light બનાવવાનું, ચાર લોકોને આપે છે રોજગાર

ખાલી સમયમાં નવી કળા શીખી
સબ્યસાચી કહે છે કે લોકડાઉન દરમિયાન તેની એક ભત્રીજીએ તેને તેના સ્કૂલ પ્રોજેક્ટ માટે નારિયેળમાંથી ગણેશ બનાવવાનું કહ્યું હતું. આ માટે તેણે યુટ્યુબ પર એવા વીડિયો શોધવાનું શરૂ કર્યું, જેમાં તેને નારિયેળમાંથી ગણેશ બનાવવાનું શીખવવામાં આવ્યું હોય. આ રીતે તેમને નારિયેળ અને તેના શેલમાંથી બનનારા ક્રાફ્ટની જાણકારી મળી.

સબ્યસાચીના ઘર પાસે એક શિવ મંદિર છે. શરૂઆતમાં, તે મંદિરમાંથી નાળિયેર લાવતો હતો અને પછી તેમાંથી સામગ્રી બનાવવાનું શરૂ કર્યું. તેઓએ પહેલા ચા પીવા માટે કપ બનાવ્યા, પછી ધીમે ધીમે બીજી વસ્તુઓ પણ બનાવવા લાગ્યા.

તે કહે છે, “ગયા વર્ષે લોકડાઉનને કારણે મંદિર બંધ હોવા છતા પણ લોકો શ્રાવણ મહિનામાં મંદિરની બહાર નારિયેળ રાખીને જતા રહેતા હતા. મેં બાલાંગીર લોકનાથ મંદિરના પૂજારીનો સંપર્ક કર્યો અને ત્યાંથી નાળિયેરના શેલ લાવવાનું શરૂ કર્યું અને તેમાંથી સુશોભનની વસ્તુઓ બનાવવાનું શરૂ કર્યું.”

આ વર્ષે ઓગસ્ટમાં, તેમણે ફેસબુક પર તેમની બનાવેલી વસ્તુઓના ફોટા અપલોડ કરવાનું શરૂ કર્યું. વેસ્ટમાંથી બેસ્ટની તર્જ પર બનાવેલા, તેમના પ્રોડક્ટસને ઘણા લોકોએ ઓનલાઈન પસંદ કર્યા હતા. લગભગ પાંચ દિવસ પછી, તેને કટકની એક છોકરીએ વાઇનના ગ્લાસ અને કપ બનાવવાનો આદેશ આપ્યો. તેના બદલામાં તેને 300 રૂપિયા મળ્યા.

આ પણ વાંચો: 16 વર્ષે લગ્ન, 30 બાદ ગ્રેજ્યુએશન અને હવે હેન્ડબેગની ઓનલાઈન દુકાનથી કરે છે કરોડોની કમાણી

કૌશલ્ય નવો વ્યવસાય બની ગયો
જોકે, જ્યારે તે આ પ્રોડક્ટ્સ બનાવતો હતો ત્યારે તેના મનમાં બિઝનેસનો કોઈ વિચાર નહોતો. પરંતુ તેને ફેસબુક દ્વારા માત્ર બે મહિનામાં 10 ઓર્ડર મળ્યા હતા. કેટલાક ઓર્ડર સ્થાનિક હતા જ્યારે કટકમાંથી બે કે ત્રણ ઓર્ડર મળ્યા હતા જે તેમણે કુરિયર દ્વારા મોકલ્યા હતા. સબ્યસાચી કહે છે કે તેમના જિલ્લામાં આવી પ્રોડક્ટ્સ બીજું કોઈ બનાવતું ન હતું, તેથી ઘણી સ્થાનિક ન્યૂઝ ચેનલોએ તેમના વિશે વાત કરવાનું શરૂ કર્યું.

આ વિશે સબ્યસાચી કહે છે, "જ્યારે સ્થાનિક ન્યૂઝ ચેનલો પર મારી આર્ટ અને ક્રાફ્ટ વિશે વાત થવા લાગી, ત્યારે ઓડિશાના એમેઝોન કન્સલ્ટન્ટ સુધીર ભોઈએ મારો સંપર્ક કર્યો અને મને એમેઝોન પર સેલર બનવાની પ્રેરણા આપી."

જ્યારે ધ બેટર ઈન્ડિયાએ આ વિશે સુધીર સાથે વાત કરી ત્યારે તેણે કહ્યું, “અમે એમેઝોન પર નોંધણી કરાવવા માટે શક્ય તેટલા વધુ સેલર્સ મેળવવા માટે કામ કરીએ છીએ. સબ્યસાચી તેના ઉત્પાદનો ખૂબ જ ઓછી કિંમતે વેચતો હતો. જેના કારણે તેમને વધુ લાભ મળતો ન હતો. જો તે આવી વસ્તુઓ ઓનલાઈન વેચે છે તો તેના બનાવેલા કપ કે ગ્લાસની કિંમત 500 રૂપિયા હોઈ શકે છે, જ્યારે તે તેની પ્રોડક્ટ માત્ર 100 કે 150 રૂપિયામાં વેચતો હતો. તેથી જ અમે સૌપ્રથમ તેમને 'સબ્યસાચી ક્રાફ્ટ' તરીકે નોંધણી કરાવી. હાલમાં, અમે તેમના GST નંબરની રાહ જોઈ રહ્યા છીએ જે આગામી થોડા દિવસોમાં થઈ જશે. જે પછી ટૂંક સમયમાં લોકો એમેઝોન પર તેમની પ્રોડક્ટ્સ ખરીદી શકશે.”

સબ્યસાચી કહે છે, “એકવાર એમેઝોન પર કામ શરૂ થયા બાદ હું જ્યુટ પ્રોડક્ટ્સ બનાવીને તેનું વેચાણ પણ શરૂ કરીશ. હું આશા રાખું છું કે આવનારા દિવસોમાં મને તેમાંથી સારો ફાયદો થશે.”

ભલે તે હાલમાં ફેસબુક દ્વારા તેની આર્ટ-ક્રાફ્ટ્સ વેચી રહ્યો છે, પરંતુ તેમ છતાં તેને ઓર્ડર મળી રહ્યા છે. લોકો તેની કળાને પસંદ કરી રહ્યા છે. સબ્યસાચીને આશા છે કે આવનારા સમયમાં જ્યારે એમેઝોન પર તેની પ્રોડક્ટ્સ આવશે ત્યારે તેની રોજગારી વધશે અને તેની કમાણી પણ વધશે.

સબ્યસાચીની કહાની સાબિત કરે છે કે કોઈ પણ કૌશલ્ય ક્યારેય વેડફાઈ જતું નથી.

જો તમે સબ્યસાચી દ્વારા બનાવેલી સુશોભન વસ્તુઓ જોવા માંગતા હોય, તો તમે તેનો સોશિયલ મીડિયા પર સંપર્ક કરી શકો છો.

સંપાદન: નિશા જનસારી

મૂળ લેખ: પ્રીતિ ટૌંક

આ પણ વાંચો: નાકના ટેરવાથી મોબાઈલમાં ટાઈપ કરી લાખોનો ઓનલાઈન વ્યવસાય કરે છે રાજકોટનો આ દિવ્યાંગ

જો તમને આ લેખ ગમ્યો હોય અને જો તમે પણ તમારા આવા કોઇ અનુભવ અમારી સાથે શેર કરવા ઇચ્છતા હોય તો અમને gujarati@thebetterindia.com પર જણાવો, અથવા Facebook અમારો સંપર્ક કરો.