શહેરોમાં રહેતા લોકો તેમના ઘરોમાં સારું બાગકામ કરવા માંગે છે. પરંતુ તેમના માટે સમસ્યા જગ્યા છે. ઘણા લોકો પાસે વૃક્ષો વાવવા માટે ઘરમાં પૂરતી જગ્યા નથી. મહાનગરોમાં રહેતા લોકોને ભાગ્યે જ છત કે બાલકની મુશ્કેલથી મળી શકે છે. ઘણી વખત બાલ્કની એટલી નાની હોય છે કે લોકો તેમાં મોટા કુંડા રાખવાનું વિચારી શકતા નથી. આવા લોકો માટે, ધ બેટર ઇન્ડિયા પાસે માત્ર એક જ સલાહ છે અને તે છે દિવાલ, જેનો અર્થ છે વર્ટિકલ ગાર્ડનિંગ.
બેંગલુરુમાં પોતાના ઘરે બાગકામ કરી રહેલી સ્વાતિ દ્વિવેદીનું કહેવું છે કે જો કોઈ બાગકામ કરવા ઈચ્છે છે તો તેમના માટે એક દીવાલ પણ પૂરતી છે. તમે તમારા ઘરની કોઈપણ દીવાલ પર ‘વર્ટિકલ ગાર્ડનિંગ’ કરી શકો છો. તમે તમારા ઘરમાં ઉપલબ્ધ જગ્યાના આધારે અલગ અલગ રીતે ‘વર્ટિકલ ગાર્ડનિંગ’ કરી શકો છો. જેમ કોઈ વ્યક્તિ સીધા દિવાલમાં કુંડા ગોઠવે છે, તેમ જ કેટલાક લોકો સ્ટેન્ડ બનાવે છે અને તેના પર નાના કુંડા મૂકે છે. જેઓ પોતાનું બજેટ થોડું વધારે રાખી શકે છે, તેઓ હાઇડ્રોપોનિક પણ સેટ કરી શકે છે.
તાજેતરના સમયમાં, વર્ટિકલ બગીચાનું વલણ માત્ર ઘરોમાં જ નહીં પણ જાહેર સ્થળોએ પણ વધ્યું છે. તમે ઘણી અલગ-અલગ રીતોથી કોઈપણ સૂની દિવાલને હરિયાળીથી ભરી શકો છો. સ્વાતિ કહે છે, “વર્ટિકલ ગાર્ડન સેટઅપ કરવામાં વધારે મહેનત કરવી પડતી નથી. ઘણા લોકો પોતાની જરૂરિયાત મુજબ પોતાનું સ્ટેન્ડ વગેરે બનાવે છે, જ્યારે ઘણા લોકો ઇ-કોમર્સ વેબસાઇટ પરથી પહેલાથી તૈયાર વર્ટિકલ ગાર્ડન સેટઅપ ખરીદે છે. તમે ગમે તે પ્રકારનું સેટઅપ કરો, પરંતુ કેટલીક મૂળભૂત બાબતો છે જે તમારે હંમેશા ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ.”
આ રીતે લગાવો વર્ટિકલ ગાર્ડન
ગ્રિલ પર લગાવો કુંડા:
સ્વાતિ કહે છે કે જો તમારી બાલ્કનીમાં પહેલેથી જ ગ્રિલ છે અથવા જો કોઈ એવી જગ્યા છે જ્યાં મોટી ગ્રિલ હોય તો તમારે વધારે ખર્ચ કરવો પડશે નહીં. આ માટે તમારે માત્ર હુકવાળા કુંડા લેવા પડશે. તમને વર્ટિકલ બગીચાઓ માટે ઘણા નાના કુંડા મળશે, જે પહેલેથી જ હૂક અથવા હેન્ડલ સાથે આવે છે. તેની મદદથી, તમે તેમને જાળી પર મૂકી શકો છો. તમારી જાળીની લંબાઈ અને પહોળાઈ અનુસાર કુંડા ખરીદો.
“જો તમે નાના પ્લાસ્ટિકના કુંડા લઈ રહ્યા છો, તો તે તેમને 20 રૂપિયા/પોટ પર મળવા જોઈએ. જોકે આ કિંમત વિસ્તારના આધારે બદલાઈ શકે છે,”તેમણે કહ્યું.
લોખંડ અથવા લાકડાના ફ્રેમ બનાવી શકો છો:
તેમણે વધુમાં કહ્યું કે જો તમારી પાસે પૂરતી જગ્યા હોય કે તમે લાકડાનું સ્ટેન્ડ રાખી શકો, તો તમે સ્ટેન્ડમાં રોકાણ પણ કરી શકો છો. તમારી જરૂરિયાત મુજબ લાકડાનું સ્ટેન્ડ બનાવીને તમે તેમાં માટલા મૂકી શકો છો. તમે લાકડાના સ્ટેન્ડ માટે માટી અથવા સિરામિકના નાના કુંડા પણ લઈ શકો છો. આ કુંડાની કિંમત 20 રૂપિયાથી 100 રૂપિયા સુધી હશે. કદાચ સિરામિક્સમાંથી ડિઝાઇનર પોટ્સ તમને વધુ મોંઘા પડશે. પરંતુ તમે તમારા બજેટ મુજબ નિર્ણય કરી શકો છો.
એ જ રીતે, જો તમે ઇચ્છો તો, તમે લોખંડની ફ્રેમ પણ બનાવી શકો છો. સ્વાતિ કહે છે કે આ ફ્રેમમાં ચારે બાજુ જાડી લોખંડની પટ્ટીઓ હોય છે અને આ પેનલની મધ્યમાં પાતળા લોખંડના વાયરની જાળી બનાવવામાં આવી છે. તમે આ બાલ્કની અથવા ઘરની અન્ય દિવાલ પર આ ફ્રેમ લગાવી શકો છો. ફ્રેમ બનાવ્યા પછી, તમારે એવા પોટ્સ પસંદ કરવા જોઈએ, જેમાં છોડ લગાવ્યા બાદ તેને સરળતાથી ફ્રેમમાં લગાવી શકાય.
સ્વાતિ કહે છે, “જો તમે જાતે લાકડા અથવા લોખંડની ફ્રેમ બનાવી રહ્યા છો, તો પછી તમે તેને દિવાલની લંબાઈ અને પહોળાઈ અનુસાર બનાવી શકો છો. તેનાંથી તમારો ખર્ચો તે મુજબ જ થશે, જેટલી મોટી તમે ફ્રેમ બનાવડાવશો. જોકે, મારા મતે, એક બેઝિક સેટઅપ માટે તમને 500 થી 1000 રૂપિયાનો ખર્ચ થશે.”
વર્ટિકલ ગાર્ડન સેટઅપ તમે ઓનલાઇન ખરીદી શકો છો:
સ્વાતિનું કહેવું છે કે જો કોઈ વ્યક્તિ જાતે સેટઅપ કરાવવા માંગતી નથી, તો તમે એમેઝોન અથવા ફ્લિપકાર્ટ જેવી જગ્યાઓથી તૈયાર સેટઅપ પણ ખરીદી શકો છો. એક નાનો સેટઅપ તમને 1000 રૂપિયાથી 1200 રૂપિયા ખર્ચ સુધી પડશે. તમને ઓનલાઇન જે મળે છે તે સેટ કરવા માટે પેકેજ સાથે મેન્યુઅલ આવે છે. જેની મદદથી તમે તમારું પોતાનું સેટઅપ કરી શકો છો. આ સેટઅપ ની ખાસિયત એ છે કે તમે તેને અલગ અલગ જગ્યાએ મૂકી શકો છો. જેમકે, કેટલાક દિવસ તમે તેને જાળી પર રાખી શકો છો અને કેટલાક દિવસો તેને તમારા દરવાજા પર લટકાવી દો. જો કે, આ માટે તમારે તમારા ઘરમાં ક્યાં મૂકવું શક્ય છે તે જોવાનું રહેશે.
હાઇડ્રોપોનિક્સ પણ સારી રીત છે
ઓછી જગ્યા ધરાવતા લોકો પણ હાઈડ્રોપોનિક્સ અપનાવી શકે છે. પરંતુ આ તકનીક માટે તમારે સારી તાલીમની જરૂર છે. હાઇડ્રોપોનિક્સ નિષ્ણાત અનિલ થડાની કહે છે, “તમે નવ-દસ હજારમાં બનેલી સારી હાઇડ્રોપોનિક સિસ્ટમ મેળવી શકો છો. પરંતુ હાઇડ્રોપોનિક સિસ્ટમમાં, તમારે સારું પોષણ આપવું પડશે જેથી છોડ સારી રીતે ઉગે.”
ઉપરાંત, એવી સિસ્ટમ લગાવો, જેમાં પાણીનો પ્રવાહ સારો હોય. તમારી સિસ્ટમ મુજબ, તમે તેમાં લેટીસ, ટમેટા, લીલા મરચા, સ્ટ્રોબેરી વગેરે જેવા છોડ પણ રોપી શકો છો. અનિલ કહે છે કે, તમારે હાઈડ્રોપોનિક માટે થોડું વધારે બજેટની જરૂર પડશે અને રોકાણ કરતા પહેલા તે વધુ સારું છે કે તમે આ ટેકનીકની ઉંડાઈ શીખો. કારણ કે જો તમારું મન હોય તો તે શીખવામાં તમને વધુ સમય લાગશે નહીં અને હાઈડ્રોપોનિક ટેકનોલોજીથી ઉગાડવામાં આવતા શાકભાજી અથવા સલાડ પોષણની દ્રષ્ટિએ શ્રેષ્ઠ હોય છે.
આ બાબતો ધ્યાનમાં રાખો:
સ્વાતિ કહે છે કે માત્ર વર્ટિકલ ગાર્ડનનું સેટઅપ જ નહીં, પણ તમે કેવા પોટિંગ મિક્સ બનાવો છો, તમે કયા છોડ રોપશો, આ બાબતો પર ધ્યાન આપવું પણ જરૂરી છે.
પોટિંગ મિશ્રણ માટે કોકોપીટ અને ખાતરનો ઉપયોગ કરો.
એવા છોડ એકસાથે લગાવો કે જેને સમાન સૂર્યપ્રકાશ અને તાપમાનની જરૂર હોય.
એવી જગ્યા પસંદ કરો જે વરસાદથી સુરક્ષિત હોય. પરંતુ તેને પૂરતો સૂર્યપ્રકાશ મળવો જોઈએ.
કુંડા નાના હોવાથી નિયમિતપણે પાણી આપો કારણકે તેમાં લાંબા સમય સુધી ભેજ રહી શકતો નથી.
તમે બગીચો કયાં સેટઅપ કરી રહ્યા છો તે અનુસાર છોડ લગાવો. ઈનડોર અને આઉટડોરનું ખાસ ધ્યાન રાખો.
હંમેશા એવા છોડ વાવો જે વધારે ન વધે.
તમે જે પણ દીવાલ પર વર્ટિકલ ગાર્ડન સેટઅપ કરી રહ્યા છો, તમે પહેલા તેના પર પ્લાસ્ટિકની શીટ લગાવી શકો છો જેથી કોઈ ભેજ ન આવે.
હેપી ગાર્ડનિંગ!
સંપાદન: નિશા જનસારી
આ પણ વાંચો: નકામી પડેલ પ્લાસ્ટિકની બોટલમાં વાવ્યા ટામેટાના ઊંધા છોડ, તમે પણ ટ્રાય કરો
જો તમને આ લેખ ગમ્યો હોય અને જો તમે પણ તમારા આવા કોઇ અનુભવ અમારી સાથે શેર કરવા ઇચ્છતા હોય તો અમને gujarati@thebetterindia.com પર જણાવો, અથવા Facebook અમારો સંપર્ક કરો.