કારેલાં એક એવી શાકભાજી છે, જેને ફક્ત સિલેક્ટેજ લોકો જ ખાવાનું પસંદ કરે છે, પરંતુ કારેલામાં જેટલાં ગુણો છે, તે ભાગ્યે જ કોઈ અન્ય શાકભાજીમાં હશે. જો તમે કોઈ ડૉક્ટરને ડાયેટ પ્લાન વિશે પૂછશો, તો તે તમને કારેલાં વિશે ચોક્કસપણે જણાવશે. પરંતુ બજારમાંથી લાવવામાં આવતા કારેલાં ઘણીવાર કેમિકલથી ઉગાડવામાં આવે છે અને કેટલીકવાર તમે તેને લાંબા સમય સુધી સ્ટોર કરી શકતા નથી. તો આજે અમે તમને જણાવી રહ્યા છે કે ઘરમાં જ કુંડામાં કારેલાં કેવી રીતે ઉગાડવામાં આવે છે.
ઉદયપુરનો રહેવાસી ગૌરવસિંહ પંવાર વ્યવસાયે વકીલ છે, પરંતુ બાગાયતનો શોખ છે. તેને બોંસાઈ ઉગાડવી ગમે છે. તેમના ટેરેસ બગીચાની સુંદરતા વરિયાળી સહિતના ઘણા બોંસાઈ વધારે છે. અહીં ફૂલોની ઘણી જાતો, જેમ કે ગુલાબ, હિબિસ્કસ, સદાબહાર વગેરે સુગંધિત કરે છે. અને જો આપણે શાકભાજી વિશે વાત કરીએ, તો તેમાં પણ તેઓ પાછળ નથી. તેઓએ તેમના ટેરેસ પર તમામ પ્રકારના ફળો અને શાકભાજી ઉગાડ્યા છે. ઉદાહરણ તરીકે, કારેલાં, મરચાં, ટામેટા, સજાવટી મરચાં, મીઠો લીમડો, દ્રાક્ષ, ટામેટાં વગેરે. ગૌરવ ‘ધ વન પેજ’ નામની યુટ્યુબ ચેનલ પણ ચલાવે છે. હાલમાં તેમની પાસે સાડા ચાર લાખથી વધુ ગ્રાહકો છે. ગૌરવના જણાવ્યા મુજબ, ઘરે જ કારેલાનો સારો ઓર્ગેનિક પાક લેવો બહુજ સરળ છે. આ માટે એક સરળ પ્રક્રિયાને અનુસરવાની રહેશે. ગૌરવે ધ બેટર ઈન્ડિયા સાથે કુંડામાં સરળ રીતે કારેલાં ઉગાડવાની રીત શેર કરી.
Step 1. ગૌરવ મુજબ ઘરે કારેલાં ઉગાડવા માટે લગભગ 15 ઇંચનું કુંડુ લઈ શકાય છે, તેમાં સૌથી પહેલાં માટી નાંખો.
Step 2. તે બાદ તેને બહુજ સારી રીતે ફર્ટિલાઈલ કરો, તેના માટે ગાયનું છાણ, પાંદડાઓ અથવા તો વર્મીકંપોસ્ટનો ઉપયોગ કરી શકે છે.
Step 3. હવે તેમાં પાણી નાંખો અને થોડા સમય પછી બીજ નાંખી દો.
Step 4. યાદ રહે બીજ ફ્રેશ હોવા જોઈએ, જો તે ન હોય તો તમે ઘરે જ રાખેલાં કોઈ પણ પાકેલાં કારેલાંમાંથી બીજ કાઢીને તેનો ઉપયોગ કરી શકો છો.
Step 5. લગભગ પાંચ દિવસ બાદ નીંદણ ઉગવા લાગશે, તેનું ઉગવું યોગ્ય નથી, તમે તેને સારી રીતે સાફ કરી દો. વાસ્તવમાં તે નીંદણ માટીનો ભેજ શોષી લે છે. તેને કારણે છોડ સૂકાઈ જાય છે અને ખરાબ થઈ જાય છે. તે બાદ તમે ધ્યાન રાખો, જ્યારે પણ નીંદણ ઉગે તો તેને તમે સાવધાની પૂર્વક ઉખાડીને ફેંકી દો. ધ્યાન રાખવું કે તેનાંથી તમારા બીજને કોઈ નુકસાન થાય નહી.
Step 6. લગભગ 10થી 15 દિવસ બાદ કારેલાનાં બીજ વેલનું રૂપ લઈ લે છે. આ વેલ બહુજ જલ્દીથી ફેલાય છે. હવે તમારે તે વેલને કોઈ સપોર્ટ આપવાની જરૂર છે, જેથી તે જલ્દીથી ગ્રો કરે.
એક વાત જે ધ્યાનમાં રાખવાની છે, તેને ફરીથી જાણી લો અને તે એકે, આપણે પહેલાંથી માટીને બહુજ સારી રીતે ફર્ટિલાઈન કરવાની છે. તેમાં મોડું કરવાનું નથી, જેથી છોડ જલ્દીથી ગ્રો કરે. 25 દિવસ બાદ તમે જોઈ શકશો કે, છોડ 90 ટકા જેટલો ગ્રો થઈ ગયો છે. છોડનો ગ્રોથ બહુજ તેજીથી થાય છે. યાદ રાખો કે, લગભગ 1 મહિના બાદ માટીને ફરીથી ખાતરની જરૂર હશે. તમારે ધ્યાન રાખવાનું છે, તેમાં ફરીથી છાણિયું ખાતર નાંખી દો.
લગભગ બે મુઠ્ઠીભર ખાતર પૂરતું હશે. આ પછી, તમે હળવા હાથથી માટી ખોદો અને તેને પાણી આપો. આ સમયે છોડને ઘણા સારા પોષણની જરૂર છે. આપણે પહેલાથી જ જમીનને ખૂબ સારી રીતે ફળદ્રુપ કરી દીધી છે, જે છોડ માટે ફાયદાકારક રહેશે. આપણે અલગથી કંઈ કરવાની જરૂર નથી.
લગભગ 35 દિવસ પછી, પ્લાન્ટમાં પરાગ રજ શરૂ થશે. તમારે તેમાં કશું કરવાનું રહેશે નહીં. તે માખીઓ, જંતુ પતંગો, હવાની મદદથી આપમેળે થઈ જાય છે. બીજી ખાસ વાત ધ્યાનમાં રાખવી તે છે કે જ્યારે પણ છોડ ખીલવા લાગે, તો તેને તડકામાં રાખો. આ સમયે છોડને સંપૂર્ણ સૂર્યપ્રકાશની જરૂર પડશે. જો તમે આ નહીં કરો, તો તેમાં ગ્રોથ નહીં થાય અને તે સુકાઈ જશે. છોડ શેડમાં ઉગશે નહીં.
તમે છોડને સૂર્યપ્રકાશમાં રાખશો, આ સમયે છોડને વધારાના સપોર્ટની પણ જરૂર રહેશે. આ માટે, તમે પ્લાસ્ટિક ટ્રી ગાર્ડનો ઉપયોગ કરી શકો છો. બજારમાં આયર્ન ટ્રી ગાર્ડ પણ ઉપલબ્ધ છે, પરંતુ તમારે પ્લાસ્ટિક ટ્રી ગાર્ડ્સનો ઉપયોગ કરવો જોઇએ, કારણ કે તેમાં કોઈ પણ પ્રકારની ઈજા થવાનું જોખમ નથી. તે ફ્લેક્સિબલ પણ હોય છે. આનાથી છોડને ઢાંકી દો જેથી કારેલાંનો વેલો અહીં અને તહીં ફેલાય નહીં. ટ્રી ગાર્ડની અંદર, કારેલાનાં વેલાને ફેલાવવા માટે પૂરતી જગ્યા મળે છે. જો વેલ ટ્રી ગાર્ડથી ઉપર નીકળવા લાગે તો તમે તેને તેમાં જ ફસાવી દો.
આશરે 40 દિવસ પછી તમે જોશો કે ફૂલોની સાથે તમારા છોડમાં બે કે ત્રણ નાના કારેલાં નીકળ્યાં છે. કારેલાં 52 થી 60 દિવસમાં સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર થાય છે. તમે તેમને તોડીને અને તેનું શાક બનાવીને ખાઇ શકો છો. ટ્રી ગાર્ડની અંદર હોવાથી, તમારા માટે કારેલાં તોડવા પણ ખૂબ જ સરળ રહેશે. તમે તેમને કાતર કાપીને પણ તેને દૂર કરી શકો છો. જો કારેલાં વધુ હોય તો તમે તેને તમારા પડોશીઓ સાથે શેર કરી શકો છો. કારેલાં દ્વારા પરસ્પરના સંબંધોમાં મધુરતા ઓગાળી શકાય છે. તમે આગામી પાક માટે આ કારેલાંનો બીજ તરીકે ઉપયોગ કરી શકો છો.
ગૌરવસિંહ પંવાર કહે છે કે તેઓ છેલ્લા છ વર્ષથી બાગકામ કરે છે. તેના એક સંબંધીનાં ઘરે બોંસાઈને જોઇને તેમની અંદર તેનો શોખ જાગ્યો હતો. પછીથી તેમણે તેનાં વિશે વાંચ્યું અને શીખ્યા. તેના શોખને કારણે જ તે તેની તસવીરો ઇન્સ્ટાગ્રામ પર શેર કરે છે. તેઓ ટેરેસમાં શાકભાજી વગેરે ઉગાડતા હોય છે કારણ કે તેનાંથી તેઓને પ્રકૃતિની વચ્ચે હોવાનો અનુભવ થાય છે અને તેનાથી તેમને ખુશી મળે છે. ફૂલો, ફળો વિશેની માહિતી મેળવવા માટે તે અન્ય સ્થળોએ પણ જાય છે. તેઓ પોતે જાણે છે અને તેમના ઇન્સ્ટાગ્રામ તેમજ તેમની યુટ્યુબ ચેનલ પર પ્રાપ્ત કરેલી માહિતી શેર કરે છે. ગૌરવનો સંપર્ક theonepagebonsai@gmail.com પર કરી શકાય છે. તમે અહીં તેમની યુ ટ્યુબ ચેનલ પર ઘરે કારેલાં ઉગાડવાની સંપૂર્ણ રીત જોઈ શકો છો
આ પણ વાંચો: ઘરે કુંડામાં પણ ઉગાડી શકાય છે આંબળાં, એક્સપર્ટ પાસેથી જાણો રીત અને ટિપ્સ
જો તમને આ લેખ ગમ્યો હોય અને જો તમે પણ તમારા આવા કોઇ અનુભવ અમારી સાથે શેર કરવા ઇચ્છતા હોય તો અમને gujarati@thebetterindia.com પર જણાવો, અથવા Facebook અમારો સંપર્ક કરો.
